Sau tai biến mạch máu não, phần lớn bệnh nhân đều gặp khó khăn trong vận động, giao tiếp và sinh hoạt hằng ngày. Quá trình phục hồi chức năng lúc này không chỉ giúp khôi phục thể lực mà còn mang ý nghĩa quan trọng trong việc lấy lại sự tự tin và chất lượng cuộc sống. Nếu kiên trì thực hiện đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể phục hồi ngay tại nhà.
Dưới đây là 10+ bài tập phục hồi chức năng sau tai biến hiệu quả, được chuyên gia khuyến khích áp dụng. Cùng Trường Minh Đường tìm hiểu nhé!
1. Bài tập vận động tay
Sau tai biến, nhiều bệnh nhân gặp tình trạng co cứng hoặc yếu liệt tay, khiến các hoạt động sinh hoạt hằng ngày trở nên khó khăn. Các bài tập vận động tay có tác dụng giảm co cứng cơ, tăng lưu thông máu, giúp khớp hoạt động linh hoạt hơn và dần khôi phục khả năng cầm nắm.
Một số bài tập nên thực hiện:
- Nắm bóng: Dùng một quả bóng mềm, bóp chặt giữ 3 - 5 giây rồi thả lỏng, lặp lại 10 lần mỗi bên tay.
- Duỗi cổ tay: Dùng tay lành kéo nhẹ bàn tay yếu ra sau đến khi thấy căng nhẹ ở cổ tay, giữ vài giây rồi thả.
- Căng cơ tay chéo: Dùng tay lành kéo tay yếu sang ngang trước ngực, giữ 3 - 5 giây, giúp giãn cơ và tăng tầm vận động.
- Nhún vai: Nâng vai lên cao, giữ vài giây rồi hạ xuống, giúp lưu thông máu vùng vai cổ.
Kiên trì tập mỗi ngày sẽ giúp người bệnh cử động linh hoạt hơn, dễ dàng thực hiện các hoạt động như cầm cốc, cài cúc áo hay cầm muỗng.
2. Bài tập vận động chân
Bài tập này giúp cơ thể ổn định hơn, giảm nguy cơ té ngã và cải thiện khả năng đứng vững. Đây là bài tập giúp cải thiện sức cơ vùng mông, hông và đùi, đồng thời hỗ trợ khôi phục khả năng kiểm soát thân dưới – điều rất cần thiết cho quá trình tập đi lại.
Cách thực hiện:
- Nằm ngửa, gập đầu gối, hai bàn chân chạm sàn, hai tay duỗi thẳng.
- Siết chặt cơ mông, nâng hông lên khỏi sàn cho đến khi vai, hông, đầu gối nằm trên một đường thẳng.
- Giữ tư thế 5-10 giây rồi hạ người xuống từ từ. Lặp lại 10 - 15 lần.
3. Bài tập co duỗi khớp gối
Khi bị tai biến, người bệnh thường phải nằm nhiều khiến cơ đùi và khớp gối yếu đi. Bài tập này giúp phục hồi sức mạnh ở nhóm cơ này và cải thiện khả năng đi lại. Cách thực hiện:
- Nằm ngửa, tay chân duỗi thẳng.
- Người hỗ trợ nâng một chân lên, từ từ gập đầu gối 40 - 60 độ.
- Kéo nhẹ chân về phía ngực, giữ 10 - 15 giây rồi duỗi thẳng.
- Thực hiện 10 - 15 lần mỗi chân.
Khi sức khỏe cải thiện, có thể tập ở tư thế ngồi hoặc đứng để tăng hiệu quả.
4. Bài tập cầm nắm đồ vật
Giúp tăng khả năng phối hợp giữa mắt – tay và khôi phục phản xạ tinh của bàn tay. Người bệnh có thể tập bằng cách:
- Cầm, thả các vật có kích thước khác nhau như cốc, thìa, khối gỗ.
- Xếp đồ vật từ vị trí này sang vị trí khác.
- Thực hành các động tác hàng ngày như buộc dây, mở nắp chai.
- Kiên trì tập luyện giúp bàn tay hoạt động nhịp nhàng và chính xác hơn.
5. Bài tập đứng lên, ngồi xuống
Mục tiêu là tăng sức cơ chân và rèn luyện khả năng giữ thăng bằng, một bước quan trọng trước khi tập đi lại. Nên có người hỗ trợ trong giai đoạn đầu để tránh ngã.
Cách luyện tập phục hồi:
- Ngồi trên ghế, hai chân rộng bằng vai, bàn chân đặt vững trên sàn.
- Từ từ đứng dậy, giữ thẳng lưng, rồi ngồi xuống chậm rãi.
- Lặp lại 10 - 15 lần.
6. Bài tập giữ thăng bằng
Các bài tập này giúp khôi phục khả năng điều chỉnh tư thế và giảm nguy cơ té ngã. Một số bài tập hữu ích gồm:
- Nhón gót chân: Đứng thẳng, có thể vịn tay vào tường, nhón chân lên cao, giữ vài giây rồi hạ xuống.
- Wall Sits: Dựa lưng vào tường, hạ người xuống cho đến khi đầu gối cong 90 độ, giữ 10 – 15 giây.
- Đi trên đường thẳng: Đi về phía trước sao cho mũi chân này chạm gót chân kia, mắt nhìn thẳng.
- Đứng một chân: Giữ tư thế nâng một chân lên trong 10 – 15 giây rồi đổi bên.
Tập luyện đều đặn giúp cải thiện đáng kể sự ổn định và tự chủ trong vận động.
7. Bài tập đi lại có hỗ trợ
Sau tai biến, người bệnh cần luyện tập đi lại dần dần để não bộ tái thiết lập phản xạ vận động. Ở các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến này điều quan trọng là giữ nhịp thở đều và tâm lý thoải mái khi tập.
- Bắt đầu bằng đi bộ trong nhà với khung tập hoặc có người dìu.
- Khi đã quen, tăng dần quãng đường và tốc độ.
- Duy trì 10 - 15 phút mỗi buổi, ngày 2-3 lần.
8. Bài tập cổ vai gáy
Các bài tập này giúp lưu thông máu lên não, giảm cứng cơ và hỗ trợ cải thiện các di chứng như tê cổ, đau vai. Người bệnh có thể tập:
- Xoay cổ sang hai bên, cúi đầu nhẹ ra trước – sau.
- Nâng và hạ vai chậm rãi.
- Xoay tròn vai theo chiều kim đồng hồ và ngược lại.
- Thực hiện mỗi ngày 10 - 15 phút giúp giảm đau mỏi và cải thiện vận động phần trên cơ thể.
9. Bài tập hít thở sâu
Hít thở sâu giúp tăng lượng oxy cung cấp cho não, ổn định huyết áp và giảm căng thẳng. Người bệnh có thể kết hợp bài tập này trước hoặc sau khi vận động để tăng hiệu quả phục hồi.
Cách tập: Ngồi thẳng lưng, thả lỏng vai. >> Hít sâu bằng mũi, giữ 3 - 5 giây, sau đó thở ra bằng miệng.
10. Bài tập phát âm và luyện nói
Tai biến thường ảnh hưởng đến trung tâm ngôn ngữ khiến bệnh nhân nói ngọng, khó diễn đạt. Việc tập luyện phát âm hằng ngày giúp cải thiện rõ rệt khả năng giao tiếp. Một số cách tập đơn giản:
- Luyện đọc từng âm tiết đơn giản, lặp lại nhiều lần.
- Hát hoặc đọc thơ để luyện khả năng điều khiển môi, lưỡi, thanh quản.
- Sử dụng gương để quan sát khẩu hình khi nói.
Nên tập đều đặn mỗi ngày, kết hợp cùng chuyên viên ngôn ngữ trị liệu nếu có thể.
11. Trị liệu phục hồi sau tai biến tại Trường Minh Đường
Bên cạnh việc tự tập luyện tại nhà, người bệnh nên được thăm khám và trị liệu định kỳ tại các trung tâm chuyên về phục hồi chức năng.
Tại Trường Minh Đường, quá trình trị liệu phục hồi sau tai biến & đột quỵ được thực hiện theo phác đồ Đông kết hợp công nghệ hiện đại IRON-IMT. Phương pháp này giúp:
- Giảm co cứng, tê liệt cơ bắp.
- Kích thích thần kinh vận động phục hồi.
- Cải thiện khả năng đi lại, cử động và giao tiếp.
- Rút ngắn đáng kể thời gian hồi phục so với chỉ tập luyện tại nhà.
Đặc biệt, chuyên gia của Trường Minh Đường luôn hướng dẫn người thân các bài tập phù hợp để duy trì tại nhà, giúp quá trình phục hồi được liên tục và đạt hiệu quả cao nhất.
Phục hồi sau tai biến là một hành trình dài và đòi hỏi sự kiên trì, đồng hành của người thân. Mỗi bài tập nhỏ, mỗi buổi trị liệu đều góp phần đưa người bệnh trở lại với cuộc sống bình thường. Nếu bạn đang tìm kiếm hướng đi an toàn, hiệu quả và không phụ thuộc thuốc, Trường Minh Đường là địa chỉ đáng tin cậy để bắt đầu hành trình ấy.
Đặt lịch tư vấn qua 0944677827 hoặc nhắn tin ngay cho Trường Minh Đường để được tư vấn chuyên sâu & hỗ trợ nhanh chóng!
TRƯỜNG MINH ĐƯỜNG - DƯỠNG THÂN AN THÁI
Địa chỉ: Tầng 7 - Gems Office, số 15 ngõ 11, Duy Tân, Cầu Giấy, Hà Nội
Điện thoại: 0944.677.827 - 0917.719.398
Fanpage: https://www.facebook.com/tmdcare